Bizim Sözlük & Yöre Dili

ÇAKIRLAR KÖYÜ

 YÖRESEL DİLİ

Hazırlayan: Mahir AŞCI / 2008   

10 yıllık bir çalışmadır ve devam etmektedir. 

 

Katkı yapmak isteyen hemşehrilerimiz, 

NOT-1

 tespit ettikleri yöresel ifadeleri Mahir AŞCI'ya ulaştırabilirler.

NOT-2

Sözlük içinde, yöremizde kullanılan argolu ifadelere de yer verilmiştir.

(ÖZÜR)

Bu sözlerin kulanımı tasvip edilmemekle beraber,

 

kültürel bir tespitin yapılması amacıyla yer verilmiştir.

(Her hakkı mahfuzdur. Hiçbir şekilde kopyalanamaz, izinsiz yayımlanamaz.)

TESPİT  EDİLEN  KELİME  VE  DEYİM  SAYISI  TOPLAMI

821

SIRA

KELİME - DEYİM

FARKLI İFADESİ  -  AÇIKLAMASI  -  YORUMU

 

A

1 abdeslik abdestlik  
2 abıca amca  
3 acük azıcık  
4 adırmak  ağdırmak hayvanın yükü için
5 ağdırmak tırmandırmak  
6 ağlayınçı çok ağlayan  
7 ağzına keşkek şaşkınlık ifadesi  
8 ahdıman öç  
9 ahubat   akubat avukat
10 alaf hayvan yiyeceği  
11 alem eşgere alenen  
12 anafur avanta  
13 angut salak  
14 anıın şaşkınlık ifadesi  
15 apalamak emekleme  
16 apolyo hopörlör  
17 apsut kağnı tekerleği yapılan kalas-ağaç  
18 aramak önemsemek, ciddiye almak  
19 aramayıvermek ağırdan almak, anemsememek  
20 ardmak yüklemek  
21 ardılmak sataşmak-üstüne çıkmak  
22 armaan  armağan  
23 arsınmak utanmak  
24 aru güleği arı silkeleme yayğı-yöresel bir ot çeşidi  
25 asba çıkası nalet olası  
26 asba çıksın lanet olsun  
27 asbanın bekini yiyesi yemeyen için kızgınlık ifadesi  
28 aslahattan gerçekten  
29 asu aksi ısrarcı
30 asu olmak ısrarcı olmak-peşine düşmek  
31 at götünde üvez geçinmesi   dar geçinmek
32 avhuru yamaç, yanlamaya doğru  
33 avhurudan tazı koyvermek beklenmedik anda lüzumsuz söz söylemek  
34 ayak yolu tuvalet - lavabo  
35 aydışmak geçimsizlik  
36 ayık uyanık, sarhoş değil  
37 aylak boş  
38 aylak aylak boş boş  
39 ayuk ayılmış  
40

B

41 baarcak kazaba  
42 bağrı-bağrım gövüs kafesim  
43 balarmak doğumuna yaklaşmak(inek için)  
44 balkırmak kuvvetli akmak, coşkulu  
45 balkmak coşmak, coşkulu olmak  
46 barhaç kova  
47 bassak merdiven (ev girişleri için)  
48 başaklamak indirilmiş meyve ağacından kalanları indirmek  
49 batakçı   batahcı hesabını bilmeyen
50 batman barkaç, kova  
51 bayahı deminden  
52 baymak çok kokmak  
53 becit acil, acele  
54 becitlemek acele etmek  
55 beh parası kaparo  
56 bek sardı çok zevk almak  
57 belemek  bebeği beşiğe belemek  
58 belemek   bulaştırmak  
59 bennek kendini beğenmiş  
60 bennekcilik kendini beğenmişlik  
61 bıdıcuh geveze  
62 bıdıhı az miktar  
63 bıdıhım az bir şey (yemek)  
64 bıdırtı ses, yavaş konuşma  
65 bıdlah boş boğaz  
66 bıdlamak çok konuşmak  
67 bıldır geçen yıl  
68 bızık arkayı parmaklama  
69 bızıklamak arkaya parmakatma  
70 bi çala bir ara, azıcık  
71 bi mafil  epey bir müddet  
72 bicitlemek fazla lüzumsuz inceleme  
73 birbir  akraba  
74 bire erkeğe sesleniş  
75 biyoş bihoş biraz tuhaf, biraz kötü
76 boğsalamak dalamak, boğmak  
77 boriş bu sefer  
78 bosu boğsu ustun, bütün uzun tomruk
79 boyunduruk öküzlerin koşulmasında zelve takılan ağaç  
80 böcü böcek  
81 bödürük yumuşak  
82 böön bu gün  
83 böör-börüm bedenimizin yan tarafı  
84 börtük marazsı, işe yaramaz  
85 börttürmek sebze vb haşlamak  
86 börülce fasulye çeşidi  
87 buba baba  
88 bucah eskiden yatak odasında dolaplı banyo  
89 bulamak bulandırmak  
90 bulamak bulaştırmak  
91 buymak üşümek  
92 buzoo  buzağı  
93 büğet göl  
94 bürtlemek ansızın çıkmak  
95 bürtübüz cimri  
96 C
97 cabbar becerikli, pratik  
98 cakcak çok konuşan  
99 canevi yüreği, gövüs kafesi  
100 canevim bağrım  
101 canevinden vurulmak   göğsünde vurulmak
102 canı cenderede olmak   canı çok dar olmak
103 canıcak canı az  
104 cascavlak kel, apaçık,kupkuru  
105 cavlak saçsız, kel  
106 cavralamak hapazlamak, el ile kavramak  
107 caymuk tırmalama  
108 caymuklamak tırnakla yırtıcı şekilde avuçlamak, hapazlamak  
109 cazlak kel, apaçık,kupkuru  
110 cebürge kaburga  
111 cember baş örtü  
112 cendere işkence aleti, gerdirmek  
113 cepcük oynak kişi, edepsiz  
114 cıba kilim tezgahında ip sarılan çöp makara  
115 cıbah eskiden oda içindeki dolap banyo  
116 cıbıldak açık saçık, çıplak  
117 cılbak çıplak  
118 cılga patika yol  
119 cımbalanmak sıvının bulanması  
120 cımgışmak uyuşmak  
121 cımgıştı uyuştu  
122 cıncıhlamak çok incelemek  
123 cıncıkmak yalnızlıktan sıkılmak  
124 cıngar nizah, kavga  
125 cıngar çıkarmak kavga çıkarmak  
126 cırman fare  
127 cırt bırt bölük burçuk  
128 cıscıbıldak çıplak  
129 cıscıbır tüysüz  
130 cıscılbak tam çıplak  
131 cilbüzük hemen ağlayançı  
132 cilliğini sorası cinsel organını emesi (kadınlara beddua)  
133 cillik dişiler için, kadınlar için cinsel organ  
134 cimcük çimdik atma  
135 cödürdek çok geveze  
136 cumba  cum diye atlama  
137 curcuna kargaşa  
138 curu çok aşırı sıvı  
139 cülük hindi, erkek hindi  
140 cürüm bedensel büyüklük, suç  
141 cürümlü iri yarı  
142 cürümsüz ufak tefek  
143 Ç
144 çaal çağıl harçsız taş duvar
145 çakıldak koyunların kuyruk kısmında kurumuş dışkı  
146 çakıldaklı  kıçı yıkanacak (deyim)
147 çalarmak ağarmış olma (ekinler için)  
148 çaluşlamak eliyle kavramaya çalışmak  
149 çamdu geçmeli ağaç yapıda ağçların çıkıntı kısmı  
150 çamsımak zaman aşımına uğrama, gecikme, bayatlama  
151 çantal entari,bayan elbisesi  
152 çarpana bayanların beline bağladığı özel dokuma ince kuşak  
153 çarşamba  pis, nahra  
154 çekül şakül ipli dikey terazi
155 çelimsiz zayıf bedenli  
156 çemek öğenderenin arka ucuna takılan levha demir  
157 çemkürmek havlamak, öfkeli sözlü atışma  
158 çencire tencere  
159 çene çalmak biraz konuşmak, sohbet  
160 çepel karışık, içinden çıkılması zor  
161 çıkı azık, erzak vb konulan örtü  
162 çıkım çıkmak hava atmak, beklenmedik bir tafra yapmak  
163 çırpıştırmak çırpmak  
164 çırpıştırmak hafif dövmek, dayak  
165 çimdinmek banyo yapmak, duş almak  
166 çimko emaye kaplı tabak, çanak  
167 çimmek banyo yapmak,yıkanmak  
168 çinnik şinnik tahıl ölçme aracı (10 kg kadar)
169 çivi kesmek çok üşümek (deyim)
170 çöğdürmek ağdırmak hayvan yükünün dengesizliği
171 çöğdürmek işemek,ufak çiş yapmak (erkek için)  
172 çökü baş örtü  
173 çüve dikilmek yeni yürümede ilk ayağa dikiliş süreci  
174 D
175 dabak ucu sivri olmayan, kesmeyen(boynuz için)  
176 daban  geniş kalas  
177 dadanmak gizli olarak bir şeye alışmak, gizli yürütme işi vb  
178 dağanamak ayıplamak  
179 dağınuk dağınık  
180 dakdumak kekemelik durumu  
181 dalapsak azgın kişi, azgın hayvan  
182 dalapsamak azmak, erkeğe ihtiyaç duymak  
183 dam ahır  
184 dammak duymak  
185 dammak yetişmek  
186 daraşlık dar  
187 darpınmak kalkmaya çalışmak  
188 daşıra wc  
189 davar koyun , keçi vb  
190 deeze teyze  
191 dek durmak  yaramazlık yapmamak  
192 delme  yelek  
193 denemek sınamak  
194 deri günü Pazar günü(eskiden Tosya'da hayvan pazarı günü idi)  
195 dermanı kesilesi canı kalmayası,beddua (deyim)
196 deve dabanı bir çeşit, yenebilen ot  
197 deve siki boru,yiyicile dolu   lüzümsuz iş ve işler (deyim)
198 devindemek kımıldamak  
199 devindeyip durmak   kımıldayıp durmak
200 devinip durmak sık sık kımıldamak  
201 devinmek kımıldamaya çalışmak  
202 devşinmek kalmaya çalışır gibi yapmak  
203 dey daha daha orada  
204 dıhım yufka ekmekle yapılan,yenen kaşık  
205 dıkmak tatmak-yemek-içmek  
206 dibek içinde buğday dövülen, taştan yapılmış geniş araç   
207 dibelü böyle de olur mu ele güne karşı vb
208 dingil ağacın ucu, eksen  
209 dokuz ayın çarşambası bi araya gelmesi   sıkışık iş dururmu
210 don alt giysimiz  
211 donbak  donbah donsuz
212 dorukmak  beklenen yere ulaşmak  
213 döl  kuzu, oğlak vb  
214 döşşek yatak  
215 duba kalın, kısa ağaç (çatıda iki kafaya dikilen kalın direk)  
216 duba gibi kalın, diri, sağlam  
217 dulga gölge  
218 dürzü kötü adam, boynuzlu vb  
219 düş rüya  
220 düvensürü düveni (döveni) çeken,döven boyunduruk arası sürgü  

 

221 E
222 ebe anneanne, babaanne, yaşlı kadın  
223 ebeli çocuğun çok önemsenmesi, her dediğinin yapılması durumu  
224 ebeleme çocuk için çok aşırı önemsenme durumu  
225 ebu ezattan beri eskiden beri (deyim)
226 eccük azıcık  
227 eci abla  
228 ecük azıcık  
229 eelemek oyalamak  
230 ekleşmek uymak, tebelleş olmak  
231 ekti bomboş gezen  
232 el eli yur, el de döner yüzü yur (yıkar)   (atasözü)
233 elevay beceriksiz  
234 elituymuna eğreti yapma  
235 ellüğün körü azarlama, tersleme (deyim)
236 elvürü idare eder  
237 emiyara aslahattan  
238 ensen arba dingili  
239 enseri çivi  
240 entari bayan gömleği,uzun çantal  
241 enük köpek  
242 Erecep Recep  
243 erük erik  
244 erza istek, arzu, gönlüne göre  
245 erzak azık, yiyecek, hazırlık  
246 erzasına oynamak isteğine uygun hareket etme  
247 esbap çamaşır  
248 esgibeki eski eşya  
249 esük çukur  
250 esük deli, kafa yerinde değil  
251 esvap çamaşır  
252 eşgere açıktan, ulu orta  
253 eşgereden açıktan  
254 iüğ ey  
255 evedlemek acele etmek  
256 evin börü evin yan tarafı  
257 evlek tarlayı ekerken tohumu atmak için sabanla parsel yapma  
258 evmek acele etmek  
259 evöön evde hol, evin önü  
260 evsü  bir ucu yanan odun  
261 evsün  hamur malası  
262 ey işitme  
263 eyin üst-sırt-çamaşır  
264 eyinde gizli nedeni olma hali  
265 eyni sırtı--karnı üst baş
266 F
267 fasit fesat  
268 fasla kabak vb parçalanmış parçası  
269 felfes uyduruk, sağlam değil  
270 fellik fellik gezmek daralmak, çare aramak (deyim)
271 feraset tecrübe  
272 ferasetli tecrübeli, gün görmüş  
273 ferik yumurtaya gelmek üzere olan yeni tavuk  
274 feşel yaramaz  
275 feyl niyet  
276 feyli bozuk niyeti kötü  
277 fırdolayı etrafı  
278 fırıda dönmek hemen dönmek, vazgeçmek  
279 fırkmak aniden fırlamak  
280 fışırdak ileri geri dalavere çeviren  
281 fışkı dışkı, oynak, fışırdak kadın  
282 fingir fingir oynak kişi  
283 fingirdek zilli tipler için denir (deyim)
284 fingirdemek hafif, oynak haraketlere sahip olmak  
285 G
286 gabala sebep, neden  
287 gadayı savmak gönlü geçmek  
288 gadimi devamlı  
289 gaduş kadın, kadına sesleniş  
290 gahır kahır  
291 gahır çekmek başkasının bakım yükünü çekmek  
292 gahirlenmek içlenmek  
293 galet hata  
294 galga  sergülük  
295 gancık dişi köpek, dişi  
296 gancıklanmak yalancı cilve  
297 ganışmak dik durmaya çalışmak  
298 gara habarı olası kötü haberi gelesi (deyim)
299 garaçav kağnı arabası etrafına takılan çıtalardan yapılan korkuluğu  
300 garcalaşmak sürekli hareket halinde olmak  
301 garcaşmak sürekli hareket etmek  
302 garı karı  kadın
303 garipsimek özlemek  
304 garisbimek özlemek  
305 garispimek özlemek  
306 garsamba lüzumsuz eşya  
307 gartalmış yaşlanmış  
308 gartımış yaşı geşmiş  
309 gart yaşlı--yaşı gecikmiş  
310 gasavet gam  
311 gaşdarmak becermek, başa çıkmak  
312 gaşo kaşağı  
313 gatmah katmak  
314 gavi kavi sağlam
315 gavrama kavrama elle kavrama
316 gavran ağçtan yapma, oyma büyük yağ kavanozu  
317 gavsara öküzün kulaktan soraya(2.,3. sıraya) ilerisine koşulması  
318 gavsara moral  
319 gavsaram moralim  
320 gavsaram dar moralim bozuk  
321 gaylolmak razı olmak  
322 gaynata kayın peder  
323 gayrı-gayrıma sonra  
324 gazaba kazaba  
325 gazuh kazık  
326 gazuk kazık  
327 gebermek ölmek  
328 geerek geyrek kaburga
329 gelip dökmek devamlı gelmek  
330 gelivi geliver  
331 genzi boğazı  
332 genzine sıçramak pişman olmak (deyim)
333 gerala bayılma  
334 geralası gelmek bayılmak  
335 gerceleşmek sıvının yüzü perde şeklinde donar gibi olmak  
336 gergü bir şeyi gerdirmeye yarayan ağaç çivi ya da değnek  
337 gerüşlemek gerdirmek  
338 ges ges geğermek güvençli olmak  
339 getü getir  
340 geyim bayan bayana hitabet  
341 gey kadın kadına sesleniş  
342 geyrek kaburga  
343 gıcık aksi  
344 gıcık kozalak  
345 gıdım gıdım az az, yavaş yavaş  
346 gılo kıloğu bıçak bilemede ince ayar  işi
347 gıluç sabanını parçası  
348 gıluç sancı--ağrı  
349 gıncırdak salıncak  
350 gırışmak dik durmak  
351 gırtgırtçı cimri  
352 gırtıbüz cimri  
353 gısım avuç  
354 gidişmek kaşınmak  
355 ginene yine yine  
356 gizli gövleyen eşgere gunnar   (deyim) gizli yapılan asla gizli kalamaz
357 gocuh kocuk  
358 godah kodak mont
359 gofalmak zarta, palavra atmak  
360 gofur kendini beğenmiş  
361 gonma  konma, konuşlama  
362 goraf goraf parti parti, öbek öbek  
363 gorhu korku  
364 goya güya  
365 goya sayki güya sanki  
366 goyutmaç koyun sütünün ekmek kırıntıları ile kaynatılıp koyultulması  
367 goyvimek  salmak  
368 göb göp kağnının ön ve arka  kısmı çıkıntısı
369 göbel erkek çocuk, hakaret anlamında velet vb  
370 göçe yapışmak sıra belirlemek için sopa üzerinde el yapışmak  
371 gölük hayvan  
372 gön deri  
373 gösek göğsek çiftleşme ihtiyacı olma
374 götü  götür  
375 götüme götürmr  
376 götüme, go götürme, koy  
377 götün götün geri geri  
378 götünü okkalamak destek olmak (deyim)
379 götürgeç kötü arkadaş  
380 götü yanuk hareketli  
381 göynek gömlek  
382 gumarcuk sinek kurdu  
383 gunnacı gebe  
384 gunnamah gunnamak doğurmak
385 gurcalamak ellemek  
386 guruş zayıf  
387 gücü kücü halı tezgahı aleti
388 gücüleyin zorlukla  
389 güdellemek karıştırmak  
390 gülek söğütten oyulan yağ kutusu  
391 güllep kapı menteşesi  
392 gülleriken solası taze iken mahvolası (deyim)
393 günülemek kıskanmak  
394 gütmek otlatmak  
395 güyo damat  
396 H
397 hacat hacet ödünç isteme
398 hacat kapısı hacet kapısı ödünç istmeye uygun kişi
399 hadırım hazır, güzel, önemli  
400 haggaten gerçekten  
401 haggat hakkat  
402 hamurlu çörek  
403 hapaz avuç  
404 hapazlamak avuçlamak   
405 harın geniş  
406 harın obez, doymayan  
407 harik marik aniden ortamın karışması  
408 harpuçlamak avuçlamak, hapazlamak  
409 hartalaşmak hafif kavga  
410 hatıl tahta  
411 hazitmek  sevmek, hoşlanmak  
412 hazidiye seviyor  
413 herkil tahtadan yapılmış ekin bilmesi  
414 heyiklemek gizli gözetlemek  
415 heylik folluk  
416 hıh sönsün bıkkınlık  
417 hılıtım garsamba  
418 hır etmek  geçimli olma  
419 hır gudurası geçimsiz  
420 hır gudurası değil yaramaz anlamında  
421 hirinen hiç etmek berbat etmek  
422 hiykinmek ürpermek, ayağa kalkmak için hücum etmek  
423 hol yumutalıkta örnek yumurta  
424 holluk yumutrtalık  
425 holluk gibi geniş  
426 honça hayvana yiyecek  
427 hora geçmek makbule geçmek  
428 horhutma çıkarmak münakaşa  
429 horlamak hor görmek  
430 horsa öfke  
431 horsası geçmek öfkesi keçmek  
432 horsası inmek öfkeyi geçişdirmek  
433 hortbızık arkaya parmak atma oyuu  
434 hotot ara bozucu,  
435 höcemet öfke  
436 höcemetlenmek öfke ile havalanmak  
437 husa endişe  
438 husa çekmek endişe duymak  
439 husalanmak telaşanmak  
440 husasuz endişesiz  

441 I
442 ığıl ığıl peşpeşe akma  
443 ıncıh ıncık  
444 ıncıklanmak üzülmek  
445 ırbuk ıprık  
446 ırgalamak beşiği sallamak sallamak
447 ırgalamak ilgilendirmek  
448 ırgat imece  
449 ırgatlık imecelik  
450 ırıb usül, yordam  
451 ırıbını bilmek yol yordam bilmek  
452 ırıbını bilmek yordamını bilmek  
453 ısmariş sipariş  
454 ıspat şahit---kanıt  
455 İ
456 i  lan  öyle değil mi…vb. erkeğe hitab için kullanılır
457 icük azıcık  
458 iğdiş armudun yabanisi hadım edilmiş at
459 iğe bire öyle değilmi erkeğe hitab için kullanılır
460 ikitap kitap  
461 ilâhaa öyle miii şaşkınlık ifadesi
462 ilanaşu  ilonaşu ele güne karşı (ayıptır anlamında)
463 ilenç beddua  
464 ilenmek beddua etmek  
465 ileri geri ırgalamak işi karıştırmak (deyim)
466 ilistir kevgir  
467 imirha taze  
468 imük boğazı canlının boğazı  
469 imüünü sıkmak boğazını sıkmak  
470 iradıyen  radyo  
471 İrbeem İbrahim  
472 irilemek hor görmek, istememek  
473 irilemek küçümsemek  
474 irilemek adam seçmek  
475 iryat etmek evlatlıktan silmek  
476 iskembe sandalya  
477 islah büyük  
478 islah uslu  
479 ividlemek ayıklamak  
480 K
481 kadınge kadın kişiye sesleniş  
482 kahma - kakma tahta dilerken hızarın sıkmaması için çakılan ağaç çivi  
483 kalın kaltak kaba saba, özensiz  
484 kaltak ahlaki yönden kötü kadın  
485 kanırmak dalı koparmak için geriye doğru zorlamak vb  
486 kanışmak dik dumaya çalışarak hava atmak  
487 karağoç - karooç kağnıda ekseni kavrayan aparat  
488 karahabar karahaber kötü haber
489 karahabarı olası kötü haberi çıkası (deyim)
490 karahabarı gelesi kötü haberi gelesi (deyim)
491 karaltısı kesilmek karartısı kesilmek ilenç, beddua deyimi
492 karartısu kesilesi beddua etmek  
493 kavran içine yağ vb konan çam kasnaktan yapılan kutu  
494 kaygana omlet  
495 kayınna kaynana  
496 kazaba gazaba bebek için yemek önlüğü
497 kelep kangal  
498 kelleyi kertmek ekonomik yönden işi düzeltmek  
499 kelpini kesmek hiç geriye bir şey bırakmamak, tatmamen tüketmek  
500 kemüre hayvan güpresi  
501 kendürük  kurumuş deri  
502 kendürüğünü kemüresi (beddua deyim)   cimri için söyenir
503 kenef tuvalet  
504 kenüç - kenüş kenüş tahtanın kenarına kanal açma rendesi
505 kenüşlemek tahta kenarına kanal açmak  
506 kerata küçük erkek çocuklar için bir çeşit sevgi ifadesi  
507 kerifsilenmek üşenmek  
508 kese kısa yol  
509 kıç arka taraf, anüs  
510 kıçım arkam  
511 kızansak çiftleşmeye istekli köpek  
512 kırışmak dikilmek, dik durmak  
513 kiriş  deriden yapılan ince sağlam ip  
514 kiriş ağaç veya beton ustun  
515 kirişi kırmak çaktırmadan kaçmak (deyim)
516 kirkit çuvallık dokuma işinde ağaçtan yapılmış el tarağı  
517 kol kağnıda ikeleti oluşturan  uzun dingil  
518 korkulu rüya görmektense uyanık yatmak iyidir. (atasözü)    
519 kökmez keskin olmayan  
520 kökten  eskiden  
521 köpen minder  
522 kör  kesmez, keskin değil  
523 körmozu körmügözü (deyim) dikkatli olsaydı anlamında 
524 köstek engel  
525 keranacı-kerhanacı kerhaneci (deyim) erkek için basit ayıplama sözü
526 kulağı kesik umursamaz, önemsemez ,unutkan  (deyim)  
527 kulağına dammak işitmek, işittiğini önemsemek ( deyim )  
528 kulak kağnıda bir aparat  
529 kulak öküzün ağacın baş kısmına koşulması  
530 kuruluk guruluk kapalı çalışma alanı
531 kuytak çukur  
532 kücü çuvallık dokuma işinde ip sarılı makara  
533 külçe kül altında veya fırında yapılan bir çeşit çörek  
534 küllük ev arkası, gübrelik  
535 külüstür kötü, eski, bozuk  
536 kümele ahırda buzağı bağlanan özel  bölüm  
537 küşdere rende  
538 L
539 laap lahap--lakap unvan
540 lan - ulan erkeğe kaba sesleniş  
541 lom diye söylemek ulu orta söylemek  (deyim)
542 lom sözlü kötü sözlü (deyim)
543 M
544 maasuz mahsus kasten
545 macıra macera nizah, kavga 
546 macıra çıkarmak macera  çıkarma kavga çıkarma (deyim)
547 macırama nizah çıkarma gayreti  
548 mademaki madem ki velev ki, madem öyle
549 mademakine madem ki öyle  
550 madıra çıkarmak sıkıntı oluşturmak  
551 madıramaz madırabaz sorun yaratıcı kişi
552 mahana bulmak kusur bulmak  
553 mahana mana kusur
554 mana  kusur    
555 manahlayın sebebiyle  
556 manduz mangal  
557 mapus hapishane  
558 maraz soluk benizli  
559 marifet hüner, beceri  
560 maytak maytap şakacı
561 mecelleşmek dil kavgası yapmak  
562 med çelik oyunu  
563 med - mehd mehd etmek, övmek  
564 meersek hemen meyil göstermek  
565 meersitmek ciddiye almak  
566 meersitmemek ciddiye almamak  
567 meyille mehille oturmaya gidiş
568 meyilleye gitmek mehilleye gitmek komşuya oturmaya gitmek
569 merkep eşek  
570 met övgü  
571 met etmek abartılı övgü  
572 meyille mehille  
573 mıncığı çıkmak ezilmek  
574 mıncıklamak ellemek, elle sıkmak  
575 mındar eti yenmez  
576 mıraksamak  azmak kedi için
577 mıymuntu cimri, iş bitirmez tip  
578 minkanı yok imkanı yok  
579 motur motor  traktör için söylenir
580 mukallid şakacı, taklitçi  
581 muşta yumruk  
582 muum olmak pişmanlıkla karışık razı olmak  
583 mürdümük bezelye  
584 müsürman müşlüman  
585 N
586 naçar sakat, elevay  
587 nahal - naal nasıl  
588 nahra pis  
589 nasibeti bir konuyu açmak için yöntemli giriş yapma  
590 nasibetini çıkarmak bir konuyu uygun dille açmak   
591 nasibetsüz usül , yordam bilmeyen  
592 nastik lastik  
593 naşaba maşrapa  
594 ne gabala ne sebebe  
595 ne şeytanı gör, ne salavat getir   (atasözü)
596 nebiyn ne bileyim  
597 neminaring nene lazım  
598 neydiyon ne ediyorsun, ne yapıyorsun  
599 niyaman ne yaman  
600 nodul öğendere ucundaki biz  
601 noo-ne o ne o,  ne diyorsun vb  
602 O
603 ocaa söne galası beddua (deyim)
604 ocağı bucağı sönmek beddua (deyim)
605 ocağı sönesi beddua (deyim)
606 okcur uçkur bel lastiği
607 okkalamak destek olmak, maddi manevi destek  
608 ok kara sabanda bir aparat  
609 oolak  oğlak  
610 ortalığı velveleye vermek   abartılı yaygara
611 oyuk çukur  
612 Ö
613 öbek tümsek, toprak yığını  
614 öden öğden  önceden, eskiden
615 öğersek göğsek cinsel iştahlı, hemen meyleden kişi
616 öğnük önlük  
617 öğöndere-ööndere uzun öküz kullanma - koşma sopası  
618 öküz götü bir ot çeşidi  
619 öresger rüzgar  
620 örsölemek hafif tahrip etmek  
621 örüg hayvanı bağlama ipi  
622 örüglemek hayvanı uzun iple bağlama  
623 ötürgeç ishal olmuş hayvan, kişi  
624 P
625 pala bıyık büyük bıyıklı  
626 pala bez  
627 pala geniş-dağınık bıyıklı  
628 pantul pantolon  
629 parpu ufak çaplı dayak  
630 parpulamak birazcık dövmek  
631 partal yalancı, abartılı tavırlı   
632 partalcı yalancı, abartılı havalı kişi  
633 paspal pasaklı, pis kişi  
634 pavluha fabrika  
635 payalamak yatıştırmaya çalışmak  
636 payaya gitmek başkasının dediğine inanmak  
637 payınsımak umursamamak, ciddiye almamak  
638 paysınmak ciddiyettesiz bulunmak  
639 peçük kuyruk sokumu kısmı  
640 pehlül naçar  
641 pelberde salça, meyve püresi  
642 peşdambal büyük havlu, bornoz  
643 peşgur havlu  
644 pırsık çürük, yumuşak, çekingen  
645 pırsımak çekingen hale gelmek, çürümek  
646 poo bohça  
647 postal kötü insan sürtük
648 postal ayakkabı  
649 potat - patat patates  
650 potpot motorsiklet  
651 pöre - pööre ağaçtan oyulmuş  su kanalı  
652 pörsük çürük  
653 purç çam, ahlat vb bazı ağaç tepelerinde olan farklı yeşilli hayvan yiyeceği  
654 puskurmak püskürmek fışkırmak
655 pürçekli dağınık kız, sürtük kız  
 
656 R
657 radıyen radyo  
658 ramuh römork  
659 S
660 sakrak tutmak üşüyüp titremek  
661 sal olmak ishal olmak  
662 sanavil sanagavil nasibetsiz, usül bilmez
663 sarımıye sarıyor mu  
664 sası döven sürerken öküzün pisliğinin birirktirildiği kutu  
665 savah değirmende su kanalının  ağzı  
666 savgara öküzü kulaktan ileri yedeğe koşmak  
667 saytiyen eskiden beşikte bebek altına serilen mumlanmış bez  
668 seksenmek sakınmak, vuracak gibi yapmak  
669 sendiremek sendelemek düşecek gibi olmak
670 sepetlo sepetlik ahır önünde saman sepeti koyma yeri
671 sepken esintili yağmur  
672 serçeleşmek biraz büyümek  
673 sergen raf  
674 sergülük sürgü takmak, kapı arkası ağaç kilidi takmak   
675 sertelmek sertleşmek, karşı çıkmak  
676 seskes sesi kes, sus  
677 sınamak deneke  
678 sındu makas  
679 sıracalu beceriksiz  
680 sırnaşuk - sınnaşuk sırım canlı, girişken  
681 sırtarmak yüze durma, karşı çıkma  
682 sinsile sülale  
683 sirgüç bulaşık yıkama bezi  
684 solhu dibek döğmede kullanılan araç  
685 sormak emmek   
686 söykenmek yaslanmak  
687 sözüm a  sözüm dışarı  
688 sunak ekmeğin yağlı kısmı  
689 susa asvalt  
690 süksün ense, boyun  
691 süksününü dıkmak kafayı öne eğmek  
692 sümek topaklanmış azıcık yün  
693 sümsüt sümsüt suçlu olma ezikliği  
694 sünet dipten kesim  
695 sünet sünnet  
696 sürekçi avda avı kaldıran  
697 sürpüntü küpür, pislik, kötü kişi  
698 sürtük kötü kadın  
699 Ş
700 şallah şallak kıçı açık, çıplak
701 şapşak bayan cinsel organı  
702 şapşak sürtük  
703 şapşal aptal  
704 şartusun şart olsun yemin
705 şeer şehir  
706 şen şahrak neşeli  
707 şerişet acil bekleyiş  
708 şırıkmak şımarmak  
709 şinnik tahıl ölçme aracı  
710 şipleme küçük yufka ekmek, ramazanda gece yapılır  
711 şişek bir yaşında koyun, toklu  
712 T
713 taban  kalas, geniş beşon  
714 tabla yemek yenen yer masa sofrası  
715 tabanını yarmak çocuk için yediğinin yaramayacağı iması ile söylenir  
716 taka eski araba  
717 takya - takke fes, bere  
718 talas hafif rüzgar  
719 tapan çift sürülen tarlayı düzleme aracı  
720 tavuk götü bir çeşit ot  
721 tebelleş olmak sataşmak  
722 teereke tiryaki  
723 tekellif düğün bohçası  
724 temek küçük camsız pencere  
725 tezvarı çabuk  
726 tıngabah alıngan  
727 tokalak tombul, yuvarlaksı  
728 toklu bir yaşında koyun  
729 tolatar biraz şişkoca  
730 tongurdak genizden konuşan, tongur konuşan  
731 tos tokalak tomballakça, yuvarlakça  
732 tosnamak alınmak ve darılmak, küsmek  
733 töskürmek alınmak, küsmek  
734 tuymuna boşu boşuna  
735 U
736 ud yeri utanacak yeri, açılmaması gereken yer  
737 udlu udlu olmak suçluluk duygusu ile utanma  
738 ulamak eklemek  
739 ulan erkeğe hitabet  
740 umursamak dikkate almak  
741 urba üst hırka, giysi,mont  
742 ustun kalın, uzun bütün tomruk  
743 uşak çocuk    
744 uşak devşek çoluk çocuk  
745 uymak kavga çıkarmak  
746 uymak uyumluluk  
747 Ü
748 ülenaşu ele güne karşı ayıplama anlamında
749 ürmek havlamak  
750 üzmek inceltmek  
751 V
752 vaarsuz doyumsuz  
753 vargit vargit böyle de olmaz ki anlamında  
754 varivi gidiver  
755 va vadu var
756 varan  viran, harap  
757 vay vay günleri kış kıyamet, kötü günler  
758 velvele lüzumsuz gürültü patırtı  
759 veriha  verha  devamlı
760 vız hızlı  
761 vızıda gitmek hızlı gitmek  
762 vurgun aşık  
763 vurug aşık  
764 Y
765 yal sıvı halde yapılan köpek, hayvan yiyeceği  
766 yaldır yalaka tipli  
767 yalpıda çabucak  
768 yanağacı kötü adam  
769 yançarpınarasgelesi ilenç, beddua yanı çarpılası vb
770 yan küşderesi bir çeşit rende  
771 yapıp dökmek devamlı aynı şeyi yapıp durmak  
772 yapo yapağı yün
773 yarık tahtaya daşşak gıstırmak   gereksiz işlere öncü olmak(deyim)
774 yarık davul boşboğaz  
775 yarıkmak koşmak  
776 yarsimek merak ettiğini istemek  
777 yasduk kağnıda tekerlek yapılan kalas ağaç  
778 yaslağaç yufka açılan tabla  
779 yatuk eğik  
780 yayıntı etrafa yayılma  
781 yedek sabanda boyunduruğu sabitleyen kama  
782 yel ağrı  
783 yenilcek hafif  
784 yıl çalmış şımarık  
785 yılışık yıluşuk şımarık
786 yılmanuk rendelenmiş, düzgün  
787 yilteşükleyin birlikteyken  
788 yisir esir  
789 yokakmek yoka ekmek yufka
790 yolpa  yoldan gelen yolcunun getirdiği armağan  
791 yonulacak kaba adam  
792 yordam usül    
793 yordamsız usülsüz  
794 yumak yıkamak  
795 yundu bulaşık suyu  
796 yunmak yıkanmak  
797 yunmuş yıkanmış  
798 yur yıkama işi yapar  
799 yüz çalmış şımarık  
800 yüz görmüş şımarık  
801 yüzünün yumuşaklığından donunu ağı kurumamak   yumuşak başlılıktan sorun yaşamak
802 Z
803 zaan - zağan sahan,  tabak  
804 zaar  küçük köpek  
805 zabah sabah  
806 zahra hayvan yemi  
807 zangıdak durmak aniden durmak  
808 zarta palavra  
809 zarta atmak palavra atmak  
810 zeklenmek dediğini tekrarlayıp dalga geçmek  
811 zevle boyunduruğa öküzü bağlamada kullnılan araç  
812 zıbarmak ölmek, etkisiz hale gelmek  
813 zır zır rahatsız edici aşırı ses yapma  
814 zırda moral  
815 zırdası dar olmak canı dar olmak, moralsizlik  
816 zırıncıya zırıncıya  zoraki yorgun, ezik olarak iş yapma  
817 zırıncımah usanmak, bıkmak  
818 zırzımuk ufak çaplı dolu  
819 zinciri kösteği kırmak öfkeli davranmak (deyim)
820 zollu zorlu iyi
821 zükkem grip, nezle rahatsızlığı